Njemački naučnici otkrili antitijelo protiv HIV-a

Naučnici u Kelnu otkrili su novo antitijelo protiv HIV-a, koje je u laboratorijskim uslovima pokazalo sposobnost sprečavanja infekcije i neutralisanja virusa.

Istraživački tim koji predvodi direktor Instituta za virologiju Florijan Klajn proučio je uzorke krvi 32 osobe zaražene HIV-om, koje su samostalno, odnosno bez terapije razvile snažan i široko djelotvoran imunološki odgovor kroz antitijela protiv virusa, piše Dojče vele.

Kako se navodi, naučnici su u laboratoriji testirali više od 800 različitih antitijela iz tih uzoraka, ispitujući njihovu sposobnost neutralisanja HIV virusa, a jedno od njih, pod oznakom 04_A06 se posebno istaklo.

To antitijelo blokira mjesto pomoću kojeg se virus veže za ćeliju domaćina tokom infekcije i na taj način sprečava ulazak HIV virusa u ćeliju.

Kada virus uđe u ćeliju, on preuzima njene funkcije i koristi ih za vlastito umnožavanje, čime dugoročno slabi imunološki sistem.

Dodaje se da se plan za proizvodnju antitijela nalazi u ljudskom imunološkom sistemu, u B-limfocitima, koji, kada dođu u kontakt s patogenima sazrijevaju u plazma ćelije koje proizvode velike količine antitijela, a među njima i 04_A06.

Istraživači su dešifrovali genetski plan za njegovo stvaranje i uspjeli da ga reprodukuju.

- Znači, više nije potrebno uzimati krv od pacijenata, već taj genetski plan može da se ubaci u drugu stanicu i da joj naredi da proizvodi taj protein, odnosno to antitijelo - rekao je Klajn.

Dojče vele dalje navodi da je, u eksperimentima na miševima koji su nosili komponente ljudskog imunološkog sistema i koji su bili zaraženi HIV-om, antitijelo 04_A06 uspjelo potpuno da neutrališe većinu HIV virusa.

Istraživači su sproveli testove na oko 340 različitih varijanti HIV-a, uključujući i one koje su već bile otporne na druga antitijela.

- Virusi su vrlo raznoliki, i to je razlog zašto je tako teško da se HIV liječi, jer postoji velika genetska raznolikost među virusima - rekao je Klajn i dodao da je novootkriveno antitijelo uspjelo da neutrališe 98 odsto testiranih varijanti.

Prema njegovim riječima 04_A06 bi mogao da pomogne ljudima koji su već zaraženi HIV-om, jer virusu onemogućava pristup ćeliji.

- Veže se za receptor virusa, blokira ga i tako sprečava da zarazi ciljnu ćeliju. Osim toga, virusi koji su označeni antitijelima lakše se prepoznaju i uništavaju od strane imunološkog sistema - dodao je Klajn.

Ovo bi antitijelo moglo da se koristi i preventivno, kako bi se spriječila HIV infekcija - ako antitijelo već postoji u tijelu, virus koji uđe bio bi odmah zaustavljen prije nego što uspije da zarazi ćeliju, rekao je on.

Dojče vele navodi i da bi novo antitijelo moglo da djeluje kao takozvana pasivna imunizacija, za razliku od aktivne imunizacije koja podrazumijeva vakcinu koja omogućava tijelu da samo proizvodi antitela, ali ta sada takva vakcina ne postoji.

Pojašnjava se da postoje istraživanja sa mRNA vakcinom, koja bi trebalo da podstakne imunološki sistem da reaguje na određeni protein iz ovojnice HIV virusa, ali ovaj pristup je do sada testiran samo na jednoj varijanti virusa.

Trenutno, različiti ljekovi u obliku tableta ili inekcija se koriste za profilaksu protiv HIV infekcija, i to sa velikim uspjehom, ali tablete najčešće moraju da se uzimaju svakodnevno.

Ideja iza profilakse antitijelima poput 04_A06, objašnjava Klajn, jeste da može da se izbjegne svakodnevno uzimanje tableta, jer bi postojala vjerovatnoća veća od 90 odsto da se infekcija spreči.

- Profilaksa antitijelima uzimala bi se otprilike svakih šest mjeseci - rekao je Klajn.

Direktorka Instituta za medicinsku virologiju Univerziteta u Cirihu Aleksandra Trkola kaže da su do sada već otkrivena i druga antitijela širokog djelovanja protiv HIV-a, ali da je 04_A06 definitivno izuzetno snažan predstavnik te grupacije.

- Teoretski, 04_A06 sam postiže efikasnost koja se inače dostiže samo kombinacijom više antitijela - rekla je ona.

Šef Odjeljenja za infektologiju na Univerzitetskoj klinici "Rehts der Isar" u Minhenu Krištof Špiner smatra da bi moglo da prođe dosta vremena do razvoja stvarnog lijeka na osnovu 04_A06 i dodaje da su rezultati iz Kelna za sada samo laboratorijski podaci, zbog čega efikasnost ne može direktno da se prenese na stvarne životne uslove.

- Potrebne su dalje studije o doziranju, bezbjednosti i efikasnosti antitijela - rekao je on. Od 1981. godine, kada je bolest postala poznata, AIDS je odnio 44 miliona života širom svijeta i smatra se jednom od najtežih epidemija u istoriji čovječanstva.

Iako je broj smrtnih slučajeva s vremenom opao zahvaljujući edukaciji i preventivnim mjerama, ljudi i dalje umiru od posljedica ove bolesti, a samo u 2024. godini, od AIDS-a je u svijetu umrlo oko 630.000 ljudi.

Svjetski Dan borbe protiv side obilježava se svakog 1. decembra od 1988. godine.